اساس روش اجرا قالب لغزنده عمودی این است که قالبی به ارتفاع حدود یک متر در فواصل زمانی متناوب به بالا کشیده می شود. در ضمن بالا کشیدن قالب ، عملیات بتن ریزی و آرماتور بندی ادامه می یابد و دائما مخلوط بتن از بالا به درون قالب ریخته شده و ضمن حرکت قالب به سمت بالا ، بتن سفت شده از قسمت زیرین خارج می شود .
زمانی که گیرایش بتن درون قالب به اندازه ای باشد که بتواند وزن خود را تحمل کرده و شکل خود را حفظ نماید ، می توان قالب را بالا کشید .
قالب لغزنده یک روش اجرائی قالب بندی است که در طول اجرای این روش و ادامه بتن ریزی سازه ، سطح قالب دائما در تماس با بتن بوده و تا پایان اجرای سازه سطح قالب از بتن فاصله نمی گیرد .
با توجه به تعاریف فوق در می یابیم که چرا در بسیاری از موارد کلمه ی قالب لغزنده در صنعت ساختمان ما به غلط مورد استفاده می گیرد . بعنوان مثال قالب فلزی تونل را بعضا قالب لغزنده می نامند که نادرست است . زیرا قالب تونل بعد از هر بار بتن ریزی از سطح قالب بتن فاصله می گیرد و سپس به جلو رانده می شود و این با تعریف قالب لغزنده مغایرت دارد .
مزایا و معایب استفاده از روش قالب لغزنده عمودی
افزودنی های بتن به بالا بردن کیفیت کار قالب لغزنده کمک شایان توجهی نموده است. استفاده از میکروسیلیکا ، روان کننده و دیرگیر باعث شده که بتوان حتی با شن و ماسه شکسته نیز ، بتن های خوبی توسط روش قالب لغزنده ارائه داد .
مزایای استفاده از قالب لغزنده عمودی را بشرح زیر برشمرد :
1- سرعت اجرای سازه بسیار بالاست .
2- اقتصادی است .
3- سازه اجرا شده کاملا یکپارچه بوده و عاری از وجود درز های ساختمانی عمودی و افقی است .
4- گرچه در صورت دقت در اجرای عملیات نمای بتن بسیار خوب و قابل قبول خواهد بود ، معذالک امکان انجام عملیات نماکاری بر روی سازه بالافاصله بعد از بتن ریزی وجود دارد که باعث می شود ملات نما با بتن تازه ریخته شده چسبندگی بهتری داشته باشد .
5- نیازی به اجرای داربست نما به روش های کلاسیک نیست .
6- امکان پیش ساخته کردن قطعات قالب در کارخانه وجود دارد و لذا عملیات درون کارگاه ساختمانی از لحاظ آهنگری و تجاری به حداقل می رسد .
7- امکان اجرای قسمت های دیگری از کار اجرای سازه از قبیل بالا کشیدن خرپا های سقف و غیره بطور همزمان با اجرای قالب لغزنده وجود دارد .
معایب استفاده از قالب لغزنده را می توان بشرح زیر را نام برد :
1- قالب لغزنده تنها برای اجرای سازه های مرتفع بصرفه خواهد بود .
2- قیمت اولیه قالب گرانتر از قالب های معمولی است .
3- اجرای باز شو ها ، برآمدگی و همچنین آرماتور های انتظار مشکل است . اصولا قالب لغزنده برای اجرای سازه هایی که مقطع ثابت داشته باشند بهتر است .
4- برای اجرای سازه هایی که مقطع متغیر دارند ، اجرای قالب لغزنده با مشکلاتی بیشتر همراه است .
5- تدارکات اجرائی مشکل است . چون قالب لغزنده معمولا 24 ساعته و به صورت 3 شیفت اجرا می شود ، در نتیجه تامین بتن و آرماتور و سایر تدارکات مورد نیاز آن حساس تر از کارهای معمولی است . در صورت قطع برق ، وجود موتور ژنراتور ضروری است . همچنین بایستی پیش بینی های لازم در مورد خراب شدن دستگاه بتن ساز ، دستگاه های انتقال دهنده بتن مانند پمپ و یا جرثقیل و یا سایر وسایل کار را بعمل آورد .
6- در سرما و گرمای شدید اجرای قالب لغزنده نسبت به روش های دیگر مشکلات بیشتری را به همراه دارد .
7- مقاوت نهایی و مشخصات مکانیکی بتن ریخته شده توسط بتن لغزنده پائین تر از بتن ریخته شده توسط روش های معمولی قالب بندی است .
به طور کلی اجرای قالب لغزنده نیاز به نیروی متخصص بیشتری داشته و بایستی در جمیع جهات آن دقت لازم را به عمل آورد